ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΥΠΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΟΡΩΝ

ΤΥΠΟΙ ΠΛΟΙΩΝ

ΑΚΤΑΙΩΡΟΣ και ΑΚΤΟΦΥΛΑΚΙΣ : Μικρό περιπολικό σκάφος, ιστιοφόρο ή μηχανοκίνητο, χρησιμοποιούμενο για την περιπολία και φύλαξη των ακτών.
ΑΝΤΙΤΟΡΠΙΛΛΙΚOΝ : Πολεμικό πλοίο λαβόν το όνομά του στις αρχές του 20ου αιώνος από την αρχική αποστολή του, δηλ. την αντιμετώπισιν των τορπιλλοβόλων και των τορπιλλικών. Τότε, είχε εκτόπισμα 600-1300 τόν. Αργότερα, ο όρος εχρησιμοποιήθη για τα μη θωρακισμένα ευέλικτα σκάφη μεγάλης ταχύτητος και εκτοπίσματος 1500-3500 τόν. που είχαν αποστολή την αντιαεροπορική προστασία, την ανθυποβρυχιακή, επιφανείας ή μεικτή.
ΑΝΤΙΤΟΡΠΙΛΛΙΚΟΝ ΣΤΟΛΟΥ : Μεγάλο Αντιτορπιλλικό. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου είχε εκτόπισμα 1500-2000 τόν. Σήμερα όμως αναλόγως τύπου πλησιάζει ή υπερβαίνει τους 3500 τόν. Έχει ταχύτητα πάνω από 30 κόμβ. και οπλισμό μεικτό, αλλά προσαρμοσμένο στην κυρία αποστολή του (Α/Α ή Α/Υ).
ΑΝΤΙΤΟΡΠΙΛΛΙΚΟΝ ΣΥΝΟΔΕΙΑΣ : Μικρότερο αντιτορπιλλικό. Συνήθως εκτοπίσματος 1000-1500 τόν. και ταχύτητος 18-25 κόμβ. Χρησιμοποιείται για συνοδείες νηοπομπών και ο οπλισμός του είναι ανάλογος.
ΑΝΘΥΠΟΒΡΥΧΙΑ : Μικρά σκάφη εξοπλισμένα για την καταδίωξη Υ/Β στην επιφάνεια. Δεν είχαν εντοπιστικές συσκευές.
ΑΠΟΒΑΤΙΚΟΝ : Πλοίο διαφόρων μεγεθών χρησιμοποιούμενο για τη μεταφορά στρατευμάτων και οχημάτων. Έχει την δυνατότητα ευκόλου και ταχείας αποβιβάσεως στις ακτές.
ΑΤΜΟΒΑΡΙΣ : Ατμοκίνητη κανονιοφόρος με πυροβολικό βαρύτερο συγκριτικά με άλλα πλοία του ιδίου μεγέθους.
ΑΤΜΟΔΡΟΜΩΝ : Σκάφος ξύλινης ή σιδηράς κατασκευής με ιστιοφορία δρόμωνος (ΝΑΒΑΣ) και με ατμομηχανή για βοηθητική πρόωση.
ΑΤΜΟΗΜΙΟΛΙΑ : Σκάφος ξύλινης ή σιδηράς κατασκευής με ιστιοφορία ημιολίας και με ατμομηχανή για βοηθητική πρόωση.
ΑΤΜΟΚΟΡΒΕΤΤΑ : Πολεμικό ιστιοφόρο πλοίο και με ατμομηχανή για βοηθητική πρόωοη.
ΑΤΜΟΜΥΟΔΡΟΜΩΝ : Πολεμικό πλοίο με ιστιοφορία μυοδρόμωνος και με ατμομηχανή για βοηθητική πρόωση.
ΑΤΜΟΤΕΛΩΝΙΣ : Ατμοκίνητο μικρό σκάφος χρησιμοποιούμενο από τις υπηρεσίες του Τελωνείου και του Λιμεναρχείου.
ΑΤΜΟΦΡΕΓΑΤΑ : Τρικάταρτο πολεμικό πλοίο με ιστιοφορία μεγάλου δρόμωνος και με ατμομηχανή για βοηθητική πρόωση.
ΒΕΛΛΟΥ ή ΜΠΕΛΛΟΥ ή ΛΙΒΥΡΝΙΣ : Εξελιγμένη μορφή του μίστικου. Εχρησιμοποιήθη για την καταδίωξη της πειρατείας και για την ταχεία επικοινωνία. Ο τύπος αυτός είχε μεγάλη ευστάθεια και αντοχή στη θάλασσα.
ΒΟΜΒΑΡΔΑ ή ΜΠΟΥΜΠΑΡΔΑ : (Εκ του Ιταλικού ΒΟΜΒΑRDA). Πλοίο λίγο μεγαλύτερο από καΐκι με δύο ιστούς, τον πρυμναίο μικρότερο και με κλίση προς Πρύμνη. Στον πρωραίο ιστό είχε τετράγωνα ιστία, στον πρυμναίο τραπεζοειδή επίδρομο και στον πρόβολο 3-4 φλόκους.
ΒΡΑΤΣΕΡΑ ή ΜΠΡΑΤΣΕΡΑ : (Εκ του Ιταλικού BRACCIERA). Μικρό ιστιοφόρο με δύο ιστούς, δύο τριγωνικά ιστία (λατίνια) και δύο φλόκους.
ΒΡΙΚΙΟΝ ή Μπρίκι ή ΠΑΡΩΝ : Μεγάλο δικάταρτο ιστιοφόρο. Είχε και στους δύο ιστούς τετράγωνα ιστία και επιπλέον επίδρομο στον πρυμναίο. Όταν εχρησιμοποιήθησαν σαν πολεμικά είχαν 12-18 πυροβόλα στο κατάστρωμα και πλήρωμα 100 άνδρες.
ΒΡΙΚΟΓΟΛΕΊΤΌΝ ή ΓΟΛΕΤΤΟΒΡΙΚΟΝ ή ΓΟΥΛΕΤΟΒΡΙΚΟΝ : Μικρό πλοίο, χωρητικότητας 65-70 τόν., με δύο κατάρτια. Το πρωραίο ήταν ψηλότερο από το πρυμναίο. Το πρωραίο κατάρτι είχε τετράγωνα ιστία, ενώ το πρυμναίο είχε επίδρομο με τετράγωνα ή τριγωνικά ιστία. Τα μεγάλα πλοία της κατηγορίας αυτής ονομάζονταν «Μυοπάρωνες» (βλ. λέξη), ενώ τα μικρά «Μαρτήγοι».
ΓΑΒΑΡ(Ρ)Α ή ΓΑΜΠΑΡΑ : (Εκ του Ιταλικού GABARRA). Τρικάταρτο φορτηγό ιστιοφόρο.
ΓΑΛΛΙΟΤΑ ή ΓΑΛΙΩΤΑ : (Εκ του Ιταλικού GALEOTTA). Ελαφρό και ταχύ πολεμικό πλοίο, βασικά κωπήλατο, χρησιμοποιούμενο από πειρατές και καταδρομείς. Είχε 16-32 κουπιά και δύο τριγωνικά ιστία.
ΓΟΛΕΤΑ ή ΓΟΥΛΕΤΤΑ ή ΗΜΙΟΛΑ ή ΣΚΟΥΝΑ : Είχε δύο κατάρτια με τριγωνικά ιστία χωρίς κεραίες. Μεταξύ των ιστίων υπήρχαν βοηθητικά ιστία και φλόκοι στον πρόβολο.
ΔΙΚΡΟΤΟΝ ή ΔΙΠΟΝΤΕΣ ή ΝΤΕΛΙΝΙ (Πλοίο της γραμμής) : Μεγάλο πολεμικό πλοίο, μικρότερο από το ΤΡΙΚΡΟΤΟΝ, αλλά πλέον ευέλικτο. Είχε τρία κατάρτια με τετράγωνα ιστία, εκτόπισμα μέχρι 1500 τόν., 64-78 πυροβόλα σε δύο καταστρώματα και πλήρωμα 600-700 άνδρες.
ΕΥΔΡΟΜΟΝ : Τύπος πολεμικού πλοίου, που συνδυάζει βαρύ πυροβολικό, μεγάλη ταχύτητα και ελαφρά θωράκιση. Στο Ελληνικό Ναυτικό, ο όρος «ΕΥΔΡΟΜΟΝ» εχρησιμοποιήθη και για τα ταχέα εξοπλισμένα επίτακτα πλοία της περιόδου 1912-13.
ΕΥΚΑΙΡΙΑ : Βοηθητικό πλοίο ανεξαρτήτως ονομασίας, χρησιμοποιούμενο για την μεταφορά προσωπικού μεταξύ Πειραιώς και Ναυστάθμου.
ΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΟ ΚΑΤΑΔΡΟΜΙΚΟΝ : Πολεμικό πλοίο ταχύτερο από το θωρηκτό, αλλά με ελαφρότερο πυροβολικό και θωράκιση.
ΘΩΡΑΚΟΒΑΡΙΣ : Ατμοβάρις με θωράκιση στο σκάφος και στα πυροβολεία.
ΘΩΡΑΚΟΔΡΟΜΩΝ : Ατμοδρόμων διαθέτον επιπλέον πυροβολικό και θωράκιση.
ΘΩΡΗΚΤΟΝ : Πλοίο ισχυράς θωρακίσεως και πυροβολικού. Ταχύτητος αρχικά μέχρι 20 κόμβ. και στη συνέχεια μέχρι 30 κόμβ. Από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα μέχρι του Β' Παγκοσμίου Πολέ¬μου, απετέλεσε το βασικό στοιχείο ισχύος των Ναυτικών Δυνάμεων. Το εκτόπισμά του αρχικώς ήταν περίπου 5000 τόν. και έφθανε τους 50.000 τόν.
ΚΑΝΟΝΙΟΦΟΡΟΣ : Μικρό ιστιοφόρο ή μηχανοκίνητο πλοίο με σχετικά ενισχυμένο πυροβολικό. Συνήθως χρησιμοποιείται για περιπολίες.
ΚΑΤΑΔΡΟΜΙΚΟΝ : Πλοίο διαφόρων μεγεθών, μεγάλης ταχύτητος, χρησιμοποιούμενο για καταδρομές και γρήγορες μετακινήσεις. Πολλές φορές, ο όρος εννοεί το θωρακισμένο καταδρομικό. Γενικά, το καταδρομικό μπορούσε να διαφεύγη από τα ισχυρότερα πλοία και να επιτυγχάνη την καταστροφή των ασθενεστέρων.
ΚΕΡΚΟΥΡΟΣ (CUTTER) κ. ΚΟΤΤΕΡΟΝ : Μικρό ελαφρό ιστιοφόρο με ένα συνήθως κατάρτι (τοποθετημένο στο τρίτο του μήκους του από την πλώρη) που είχε ένα μεγάλο επίδρομο. Μερικές φορές, διαθέτει και μικρό πρυμναίο κατάρτι με μικρό επίδρομο.
ΚΟΡΒΕΤΤΑ : (Εκ της λέξεως (CORVETTE). Πλοίο πολεμικό εκτοπίσματος μέχρι 400 τόν. Έφερε πλήρη ιστιοφορία και οπλισμό 20-25 πυροβόλα στο κατάστρωμα, πρόστεγο και επίστεγο. Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο όρος εχαρακτήριζε σκάφη εκτοπ. 800-1200 τόν. μεσαίας ταχύτητος κατάλληλα για συνοδείες.
ΜΥΟΠΑΡΩΝ ή ΣΚΟΥΝΑ : (Βλ. Γολετόβρικον). Μεγάλου μεγέθους Βρικογόλεττου. Ευέλικτο ιστιοφόρο με δύο ιστούς.
ΜΑΡΤΗΓΟ : (Βλ. Γολετόβρικον). Μικρού μεγέθους Βρικογόλεττου. Ευέλικτο ιστιοφόρο με δύο ιστούς.
ΜΕΤΑΓΩΓΙΚΟΝ : Πλοίο μετασκευασμένο για τη μεταφορά υλικών και στρατευμάτων.
ΜΙΣΤΙΚΟ : (ΜΙSΤΙCΟ). Μικρό ιστιοφόρο 50-80 τόν. Το μίστικο είχε πρύμνη στρογγυλεμένη σαν τα μεγάλα ιστιοφόρα (γολέττες, βρίκια). Είχε τρία κατάρτια με μεγάλα λατινοειδή ή τραπεζοειδή πανιά, από τα οποία το πρωραίο και μεσαίο ήταν διπλάσια σχεδόν σε μήκος από το πρυμναίο. Επίσης το πρωραίο ήταν πολύ κοντά στην πλώρη και το πρυμναίο στην πρύμνη. Τα μίστικα εχρησιμοποιήθησαν αποκλειστικώς και μόνον από τους Ψαριανούς. Λόγω της ταχύτητός τως ήταν κατάλληλα για καταδρομικά και πειρατικά.
ΜΥΟΔΡΟΜΩΝ : Πολεμικό ευέλικτο τρικάταρτο πλοίο, με ιστιοφορία δρόμωνος. Στον πρυμναίο ιστό αντί για τετράγωνα ιστία είχε επίδρομο.
ΝΑΒΑ ή ΔΡΟΜΩΝ : Μεγάλο ιστιοφόρο με 3-4 ιστούς με τετράγωνα ιστία. Στον τελευταίο ιστό είχε την ίδια ιστιοφορία με τους υπολοίπους (μαΐστρα, γάμπια, παπαφίγκο, κόντρα παπαφίγκο). Ήταν αρχικά τύπος πολεμικού πλοίου, αλλά αργότερα εχρησιμοποιήθη σαν φορτηγό.
ΝΑΡΚΑΛΙΕΥΤΙΚΟΝ : Κατάλληλο πολεμικό πλοίο χρησιμοποιούμενο για αλιεία ναρκών.
ΝΑΡΚΟΘΗΡΕΥΤΙΚΟΝ : Κατάλληλο πολεμικό πλοίο για τον εντοπισμό και καταστροφή ναρκών.
ΝΑΡΚΟΘΕΤΙΣ : Πολεμικό πλοίο κατασκευασμένο ή διασκευασμένο για την πόντιση ναρκών.
ΝΑΥΑΡΧΙΣ : Πολεμικό πλοίο στο οποίο επιβαίνει ο ναύαρχος ή ο διοικητής της Μοίρας.
ΟΠΛΙΤΑΓΩΓΟΝ : Πλοίο ειδικό για τη μεταφορά στρατευμάτων. Στο Ελληνικό Ναυτικό, το «οπλιταγωγό» ήταν συνήθως μετασκευασμένο ή επίτακτο επιβατηγό ατμόπλοιο.
ΠΕΡΑΜΑ : Κυκλαδίτικος τύπος πλοίου που εχρησιμοποιήθη για μεταφορές επιβατών. Είχε δύο ισοϋψείς ιστούς με τριγωνικά πανιά και δύο φλόκους. Σε ηρεμία, χρησιμοποιούσε κουπιά. Τα «περάματα» λέγονταν και «κλεφτρίνες» επειδή είχαν χρησιμοποιηθεί και σαν πειρατικά.
ΠΕΡΙΠΟΛΙΚΟΝ : Πολεμικό σκάφος μικρού εκτοπίσματος χρησιμοποιούμενο για την επιτήρηση των ακτών.
ΠΟΛΑΚ(Κ)Α : (Ιταλ. ΡΟLΑCCΑ, Γαλλ. ΡΟLΑCRE). Τύπος πλοίου, τέλος του 18ου αιώνος. Πλοίο εμπορικό με υψηλή αβακωτή πρύμνη και σκάφος γαβάρας. Είχε τρία κατάρτια. Τα δύο πρώτα είχαν γάμπιες και το τρίτο που ήταν μικρότερο μια ράντα. Τέτοια πλοία είχαν οι Υδραίοι και πολλά έλαβαν μέρος στον Αγώνα για την Ανεξαρτησία.
ΠΥΡΑΥΛΑΚΑΤΟΣ : Ταχύ σκάφος, μεγαλύτερο της τορπιλλακάτου, το οποίο εκτός από τον άλλον οπλισμό του, είναι εφοπλισμένο και με κατευθυνόμενα βλήματα επιφανείας-επιφανείας. Το εκτόπισμα και ο οπλισμός των σκαφών αυτών ποικίλουν. Συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 150 έως 450 τόν. και από 4 έως 6 πυραύλους. Οι πρώτες πυραυλάκατοι ήσαν μικρότερες.
ΡΥΜΟΥΛΚΟΝ : Πλοίο με ισχυρές μηχανές για τη ρυμούλκηση πλοίων.
ΣΥΝΟΔΟΝ Υ/Β : Πλοίο διασκευασμένο για την παροχή της απαιτούμενης υποστηρίξεως σε ομάδα Υ/Β, όπως επισκευές, πυρομαχικά, ενδιαιτήσεις κτλ.
ΣΥΝΟΔΟΝ ΣΤΟΛΟΥ : Πλοίο κατάλληλο για την παροχή γενικής ή συγκεκριμένης υποστηρίξεως στα πλοία του Στόλου, π.χ. πλοίο πυρομαχικών, πετρελαιοφόρο ή πλωτό συνεργείο.
ΤΟΡΠΙΛΛΑΚΑΤΟΣ : Μικρό ταχύ και ευέλικτο σκάφος. Ο κύριος οπλισμός του είναι τορπίλες που τις φέρει στο κατάστρωμα του. Η μεγίστη ταχύτης του φθάνει τους 50 κόμβ. Το εκτόπισμά τους είναι 50-100 τόν., αλλά μπορεί να φθάση τους 180 τόν.
ΤΟΡΠΙΛΛΟΒΟΛΟΝ : Σκάφος μεγαλύτερο της τορπιλλακάτου. Έχει κύριο οπλισμό τορπίλλες. Είναι τύπος πολεμικού πλοίου, που δημιουργήθη κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνος και εχρησιμοποιήθη τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνος. Συνήθως σιδερένιας κατασκευής και εκτοπίσματος 150-300 τόν. Τα πρώτα όμως τορπιλοβόλλα ήταν πολύ μικρότερα.
ΤΟΡΠΙΛΛΟΦΟΡΟΝ : Ονομασία που εδώθη στο πλοίο συνοδείας και υποστηρίξεως των τορπιλλικών σκαφών.
ΤΡΑΤΑ : Μεγάλη κωπηλάκατος λέμβος αλιείας. Μερικές τράτες είχαν χαμηλό ιστίο με τετράγωνο πανί.
ΤΡΕΧΑΝΤΗΡΙΟΝ : Μικρό ιστιοφόρο.
ΤΡΟΧΗΛΑΤΟΝ : (ΡΑDDLE WΗΕΕL SΤΕΑΜΕR). Ατμόπλοιο που εκινείτο με πλευρικούς συνήθως τροχούς αντί για έλικες.
ΦΡΕΓΑΤΑ ή ΦΕΡΓΑΔΑ : (Γαλ. FREGATE, αγγλ. FRIGΑΤΕ). Μεγάλο τρικάταρτο ταχυκίνητο ιστιοφόρο με ιστιοφορία δρόμωνος. Εκτόπισμα 800-1000 τόν. και οπλισμός 38-64 πυροβόλα στο υπόστρωμα. Υπήρχαν και μικρές φρεγάτες των 600 τόν., 30 πυροβόλων και 300 ανδρών. Στο σύγχρονο Πολεμικό Ναυτικό ο όρος χαρακτηρίζει σκάφος ανάλογο του αντιτορπιλλικού και περίπου με τις ίδιες δυνατότητες από απόψεως οπλισμού.


ΠΟΛΕΜΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΔΙΑΜΕΤΡΗΜΑ / caliber : H διάμετρος του εσωτερικού σωλήνος του πυροβόλου σε ίντσες, εκατοστά ή χιλιοστά. Όταν δίδεται δεύτερος αριθμός μετά την κάθετο ../.., αυτός σημαίνει το μήκος του σωλήνος μετρούμενο σε διαμέτρους.
ΚΑΡΡΟΝΑΔΑ : Ναυτικό πυροβόλο που εφευρέθηκε το 1774 από τον Σκωτσέζο Carron (εξ ου και η ονομασία carronade). Μικρότερο σε μέγεθος, ελαφρότερο και ακριβέστερο από τα συνήθη πυροβόλα της εποχής.



  WebMaster : webmaster@tetraktys.org - ©1998-2010 ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ